Fenoui
Foeniculum vulgare subsp. vulgare
Apiaceae Umbelliferae
Autre noum : Fenoun.
Noms en français : Fenouil, Fenouil commun.
Descripcioun :Lou fenoui, es uno planto bèn couneigudo que trachis dins la garrigo e lis ermas. Se recounèis à si flour jauno e au goust anisa de si flour, fueio o grano. Coumpara pamens emé lis àutris Apiaceae di flour jauno, s'avès pòu de vous engana.
Usanço :Se manjon li jóuini fueio, forço goustouso, en ensalado. Li cambo e li fueio se meton dins lou bouto-à-couiro. Li grano soun bono coume assabourin. Ajudo à lucha contro lou gounflige (carminativo). Pèr acò bouta à macera li flour dins l'aigardènt quàuqui semano, ço que dounara la "fenouieto". Se pren pèr digeri e "acò fai petia" (in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Se pòu prendre peréu en tisano pèr lis enfant.
Port : Grando erbo
Taio : 2 à 2,5 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Foeniculum
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 4 à 8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Remarco : Ensalado champanello
Jun à avoust
Liò : Garrigo
- Ermas
- Camin
- Tepiero seco
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Foeniculum vulgare subsp. vulgare Mill., 1768
Taba(-verdau)
Nicotiana glauca
Solanaceae
Noms en français : Tabac arborescent, Tabac glauque.
Descripcioun :Lou taba-verdau es un aubret que trachis au nostre dins li fendasclo di vièi paret e de roucas. Nous vèn d'Americo dóu miejour (Argentino) ounte se vèi fin qu'à 3 700 m d'auturo. Se recounèis à si fueio pourtado pèr un long pecou e verdalo coume la tijo peréu bluio, e tambèn bonodi si lòngui flour jauno en tube.
Usanço :Emai aguèsson pas li mémi prouprieta qu'aquéli de Nicotiana tabacum, li fueio seco soun fumado pèr lou pople "Quechua" alor que li "Cahuilla" se n'en sèrvon en emplastre pèr garri li plago, li macaduro e li fleiroun, e pèr sougna lis enflige (edèmo). Mèfi de n'en pas manja li fueio, soun mourtalo ! La decoucioun de fueio, richo en nicoutino e anabasino (alcalouïde), pòu servi dins l'ort pèr tua li nieroun.
Port : Aubret
Taio : 1 à 3 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Nicotiana
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Abriéu à óutoubre
Liò : Paret
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucas
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Sud
Ref. sc. : Nicotiana glauca Graham, 1828